რა უნდა იცოდეთ გინეკოლოგიურ პრობლემებზე და საშვილოსნოს ყელის ეროზიაზე

რომელი ასაკიდან უნდა დაიწყონ ქალებმა გინეკოლოგიური პროფილაქტიკური გამოკვლევების ჩატარება?
კონკრეტულად რომელი გამოკვლევების ჩატარებაა აუცილებელი?
როგორ უნდა ავიცილოთ თავიდან საშვილოსნოს ყელის კიბო?

ამ კითხვებზე ჩაჩავას კლინიკის მეან-გინეკოლოგი, მედიცინის დოქტორი, „საქართველოს საშვილოსნოს ყელის პათოლოგიის და კოლპოსკოპიის საზოგადოების“ თავმჯდომარე, თამარ ალიბეგაშვილი გვიპასუხებს:

- რომელი ასაკიდან უნდა დაიწყონ ქალებმა გინეკოლოგიური პროფილაქტიკური გამოკვლევების ჩატარება?
- როდესაც ქალი სქესობრივ ცხოვრებას იწყებს, მას უკვე უნდა ჰყავდეს თავისი პირადი გინეკოლოგი, რომელიც მას მიაწვდის ინფორმაციას სქესობრივი ცხოვრების თავისებურების, ჰიგიენის, კონტრაცეფციის და სხვა აუცილებელი თემების შესახებ. ზოგადად კი იმისთვის, რომ თავიდან ავიცილოთ საშვილოსნოს ყელის პათოლოგიები და, კერძოდ, საშვილოსნოს ყელის კიბო, არაუგვიანეს 25 წლიდან ქალმა უნდა მიმართოს ექიმს და ჩაიტაროს პროფილაქტიკური გამოკვლევები. 

- კონკრეტულად რომელი გამოკვლევების ჩატარებაა აუცილებელი?
- საშვილოსნოს ყელის სრულფასოვანი კვლევისთვის საჭიროა ყელის ლორწოვანის ნაცხის ციტოლოგიური კვლევა (პაპ-ტესტი) და ყელის მიკროსკოპიული დათვალიერება (კოლპოსკოპია). კვლევის ამ მეთოდებით ხდება საშვილოსნოს ყელის კიბოს წინა მდგომარეობის ადრეული აღმოჩენა, ხოლო გამოვლენილი პათოლოგიის სწორი მართვა და დროული მკურნალობა თითქმის ყველა შემთხვევაში აგვაცილებს თავიდან საშვილოსნოს ყელის კიბოს განვითარებას.
როდესაც პაციენტს აღენიშნება სისხლიანი გამონადენი სქესობრივი აქტის შემდეგ, ან ტკივილი და სხვა ჩივილები, აქ საქმე გვაქვს უკვე შორს წასულ პროცესთან. გაცილებით ეფექტურია პროფილაქტიკური კვლევის ჩატარება, სანამ ქალი ჯანმრთელად თვლის საკუთარ თავს და არ აქვს ჩივილები.

- რამდენად მიეკუთვნება გამონადენი პათოლოგიას?
- გამონადენი საშოდან შესაძლებელია იყოს ფიზიოლოგიურიც და პათოლოგიურიც. სანამ საკვერცხე ფუნქციონირებს, ქალს მუდმივად აქვს გარკვეული რაოდენობის გამონადენი. ეს გამონადენი არის ე.წ. ჰორმონ დამოკიდებული და გამოწვეულია ცერვიკალური ლორწოს სეკრეციით. მენსტრუაციული ციკლის პირველ ფაზაში და ციკლის შუა პერიოდში განსაკუთრებით უხვად გრძნობენ ამ გამონადენს, მეორე ფაზაში კი - უფრო ნაკლებად. ეს ჩივილი განსაკუთრებით იმ პაციენტებს აღენიშნებათ, რომლებსაც აქვთ საშვილოსნოს ყელის ექტოპია, რასაც კლინიცისტები ხშირად „ეროზიას" ან წ,,ყლულს“ უწოდებენ. ამ დროს ყელზე ჭარბად არის წარმოდგენილი ლორწოს წარმომქმნელი უჯრედები. ექტოპიის კერა გაცილებით უფრო დიდია, როდესაც ქალს აქვს ჰორმონალური დისბალანსი (მაგ.: ფარისებრი ჯირკვლის დისფუნქცია). ასეთ შემთხვევაში ქალებს ხშირად აღენიშნებათ ჭარბი ლორწოვანი გამონადენი. 
გამონადენი შესაძლოა იყოს ინფექციური წარმომავლობის. ამ შემთხვევაში ის იცვლის ფერს, სუნს და წარმოადგენს სქესობრივი გზით გადამდები დაავადების ერთ-ერთ პირველ სიმპტომს.
ჭარბი გამონადენის არსებობის შემთხვევაში აუცილებელია ექიმთან ვიზიტი და კვლევის საფუძველზე იმის დადგენა, გამონადენი პათოლოგიურია თუ ფიზიოლოგიური. 

- რა არის საშვილოსნოს ყელის ეროზია და რამდენად საშიშია ის ქალისთვის?
- ტერმინი ,,საშვილოსნოს ყელის ეროზია" გარკვეულ შიშს ჰგვრის ქალებს. საშვილოსნოს ყელის ეროზია, რომელიც დროთა განმავლობაში შეიცვალა ტერმინით ,,ფსევდოეროზია", ხოლო შემდგომში – ,,ექტოპია", მიეკუთვნება ქალის ასაკობრივ ფიზიოლოგიურ მდგომარეობას და ძირითადად ის გვხვდება ახალგაზრდა ასაკის ქალებში. ექტოპია ითვლებოდა საშვილოსნოს ყელის კიბოს ფონურ დაავადებად. დღეისათვის კი მეცნიერულად დადასტურებულია საშვილოსნოს ყელის კიბოს პაპილომა ვირუსული ინფიცირების გენეზი, რაც ნიშნავს იმას, რომ რაოდენ დიდი ექტოპიის (საშვილოსნოს ყელის ეროზიის) უბანი არ უნდა ჰქონდეს ქალს, თუ არ არსებობს მაღალი რისკის პაპილომა ვირუსით ხანგრძლივი დროით ინფიცირება, საშვილოსნოს ყელის კიბო არ განვითარდება. 

- საჭიროა თუ არა საშვილოსნოს ყელის ექტოპიის მკურნალობა? 
- ეს უნდა გადაწყდეს ქალის ინდივიდუალური მდგომარეობის გათვალისწინებით, რომელიც ფასდება საშვილოსნოს ყელის კოლპოსკოპიით და პაპ-ტესტით. უმეტეს შემთხვევაში მკურნალობის სამედიცინო აუცილებლობა არ არსებობს. მაგრამ ზოგიერთ შემთხვევაში დასაშვებია ექტოპიის მექანიკური მოშორება აბლაციური (კრიოდესტრუქცია, ელექტროკოაგულაცია) და ანექსციზიური (კონიზაცია) მკურნალობის მეთოდით.

- გავრცელებული მოსაზრებით, ექტოპიის მექანიკური მოშორების შემდეგ გაძნელებულია დაორსულების პროცესი. რამდენად შეესაბამება ეს სიმართლეს?
- თუ ქალს იმდენად ჭარბად აქვს ლორწოვანი გამონადენი, რომ სიმპტომურად ძალიან შეწუხებულია, ან თუ ქსოვილი ადვილად ტრავმირებადია და სქესობრივი ცხოვრების შემდეგ ქალს აღენიშნება სისხლიანი გამონადენი, ამ დროს აუცილებელი ხდება ჩარევა. საშვილოსნოს ყელზე ჩატარებულმა ნებისმიერმა მანიპულაციამ შესაძლოა გამოიწვიოს გართულება. ერთ-ერთ ასეთ გართულებას წარმოადგენს გარეთა პირის სტენოზი (დავიწროება) და/ან შეხორცება. ამ დროს იქმნება სპერმის გამავლობის მექანიკური წინაღობა. გარდა ამისა, საშვილოსნოს ყელის კონიზაციის შემთხვევაში არსებობს ყელის უკმარისობის განვითარების რისკი ორსულობის დროს, რაც იწვევს ორსულობის ნაადრევ შეწყვეტას. ამიტომ, თუ მანიპულაციური ჩარევა აუცილებლობას არ წარმოადგენს, არ არის საჭირო, რომ საშვილოსნოს ყელს ზედმეტად შევეხოთ. 

- როგორ შეიძლება ავიცილოთ თავიდან საშვილოსნოს ყელის დაავადებები?
- ყველაზე მთავარი პათოლოგია არის საშვილოსნოს ყელის კიბო. მისი თავიდან აცილება შესაძლებელია ექიმთან დროული ვიზიტით. მისი ადრეულ ეტაპზე დიაგნოსტიკა და მკურალობა დიდ შედეგს გვაძლევს.
საშვილოსნოს ყელის კიბოს გამომწვევია ადამიანის პაპილომა ვირუსი, რომელიც სქესობრივი გზით ვრცელდება. ის მსოფლიო მოსახლეობის დიდ ნაწილს აქვს, მაგრამ მიმდინარეობს სრულიად უსიმპტომოდ. პაპილომა ვირუსული ინფექციის თავიდან აცილების საუკეთესო საშუალება არის ვაქცინაცია. საბედნიეროდ, მსოფლიოში ამ ვირუსის საწინააღმდეგო ორი ვაქცინა არსებობს, „ცერვარიქსი“ და „გარდასილი“. სასურველია გოგონას აცრა სქესობრივი ცხოვრების დაწყებამდე. ეს არ არის 100%-იანი დაცვა, ვაქცინაცია გვიცავს 70%-ით, რაც საკმაოდ დიდი მაჩვენებელია. მსოფლიოს ბევრ ქვეყანაში, აცრების ეროვნულ კალენდარში შეტანილია აცრა პაპილომა ვირუსის წინააღმდეგ. რადგან ვირუსი ორივე სქესის წარმომადგენელს აზიანებს, დიდი წარმატებით იცრებიან მამაკაცებიც.
გარდა ამისა, მნიშვნელოვანია დავიცვათ თავი ისეთი რისკ-ფაქტორებისგან, რომელიც ზრდის პაპილომა ვირუსით დაინფიცირების ალბათობას. ეს არის:
• სქესობრივი ცხოვრების დაწყება ადრეულ ასაკში და მრავალი პარტნიორი;
• დაუცველი სქესობრივი კონტაქტები;
• მწეველობა - მწეველებში ადგილობრივი იმუნიტეტი ძალიან დაცემულია და ქალი ადვილად ითვისებს ამ ინფექციას;
• ჰორმონალური კონტრაცეპციის 5 წელზე დიდხანს მოხმარება;
• სქესობრივი გზით გადამდები ინფექციები.

დაიმახსოვრეთ, რომ ექიმთან დროული ვიზიტი და სწორი დიაგნოსტიკა ბევრ გართულებას აგაცილებთ თავიდან!
იზრუნეთ საკუთარ ჯანმრთელობაზე! 
 

სალომე გორგოშიძე